Sistoskopi nedir?

Dış idrar kanalının (üretra) ön kısmının, arka kısmının ve idrar torbasının (mesane) içinin teleskop benzeri optik aletler ile direkt olarak değerlendirmesidir. Alt üriner sistemin (mesane, üretra) direkt olarak incelenmesini belirgin bir hastalığın veya anormalliğin görülmesini sağlar. Üst üriner sistemin (mesanenin üzerinde kalan ve idrarın geçtiği organlar) görüntülenmesinde de kullanılan bir araçtır. Sistoskopi ürolojinin olmazsa-olmaz tanı ve tedavi yöntemlerinin başında gelir.

Sistoskopi hangi durumda yapılır?

Tanısal amaçlı: İdrar yaparken gözle görülebilen ya da idrar tahlilinde saptanan kanamaların sebebini araştırmak için, mesane kanseri nedeniyle takip edilen hastaların periyodik kontrolleri için, sebebi açıklanamayan  ve ilaç tedavilerine dirençli tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları için, süpheli alt üriner sistem şikayetleri için, üst üriner sistemin görüntülenmesi amacıyla kontrast madde vererek grafi çekmek için ve şüpheli durumlarda biyopsi almak için kullanılabilir.

Tedavi amaçlı: Transüretral prostat rezeksiyonu (iyi huylu prostat büyümelerinde dış idrar kanalından girilerek prostatın traşlanması), kapalı yöntemle mesane taşının kırılması ve üst idrar kanalına geçici katater takma işlemleri için kullanılır.

Sistoskopi öncesi hastalar özel olarak hazırlanır mı?

Hastalara  yapılacak işlem açıklandıktan sonra hasta, anestezist üroloğun kararına göre lokal, bölgesel anestezi ve genel anestezi ile işlem yapılabilir. Yaygım olarak lokal (bölgesel) anestezi kullanılır. Ancak erkeklerde dış idrar kanalına anestetik jel verilip bir süre (5- 10 dakika) bu jelin idrar kanalında kalması sağlanarak işlem yapılabilir. Zorunda kalmadıkça hastaların konfor açısından erkeklere lokal anestezi tercih edilmemelidir. Kadınlarda ise lokal anestezi daha rahat olarak uygulanabilmektedir. Seçilecek anestezi türüne ve olası yapılacak işleme göre kan tetkikleri, akciğer grafitisi ve kalp ekokardiyografisi gibi genel operasyon tetkikleri yanında idrar tahlili mutlaka yapılmalıdır.

Sistoskopik aletlerin çeşitleri nelerdir?

Rijit (sert) ve fleksible (yumuşak) olmak üzere iki çesit sistoskopik alet vardır. Rijit sistoskoplar daha iyi görüş sağlama, geniş çalışma sistemi ve su akışını sağlayan geniş lümenli olması gibi tetkik avantajlara sahip olup adı üzerinde sert ve bükülmeyen içerikli olduğundan özellikle erkeklerde anestezi ihtiyacı ve litotomi posizyounu (kadın muayene posizyonu) gerektirir. Fleksible sistosloplar ise kasta konforunun yüksek olması, yatar posizyonda işlemin gerçekleşebilmesi, mesane boynu yüksekliğinde dahi aletin mesaneye kolaylıkla geçebilmesi ve uç kısımın kıvrılabilmesi sayesinde her açının gözlenebilmesi gibi avantajlara sahiptir; bu özellikleri ile muayenehanelerde dahi kolaylıkla uygulanabilir.

Sistoskopi sırasında görüntü tek düzeyde midir?

Rijit sistoskopların optik lensleri değişik derecelendirilir. Değişik derecelerdeki lensler ile mesanenin her bölümü görülebilir. Mesela 0 ° lens ile direkt önümüzü gösterir, üretra (dış idrar kanalı) için kullanılır. 30 ° lens mesane tabanı ve anteroteral (ön yan) duvarların, 70 ° ve 90 ° mesane kubbesinin (tavanının), 90 ° üzerindeki lensler ise mesane boyunun değerlendirilmesinde kullanılır.

Sistoskopide nelere dikkat edilir?

İdrar kanalına anestetik ve kayganlaştırıcı jel sürüldükten sonra her geçilen yer dikkatlice gözlemlenir. Endoskop ilerletilmesinde direnç ile karşılaşılırsa daha ince bir sistoskop ya da idrar kanalında darlık görülüyorsa dilatasyon işlemi (inceden kanalına genişletici aletler ile) uygulanmalıdır. Erkeklerde arka idrar kanalına gelindiğinde endoskop yere paralel duruma getirilip prostatın çepeçevre sardığı üretra kısmından mesane boynuna doğru ilerletilir. Mesane tüm duvarları ve böbrekten mesaneye açılan idrar kanalı ağızları  (üretral orifisler) uygun pozisyonlarda gözlemlenir.

Floresan sistoskopi nedir? Avantajları  var mıdır?

Standart uygulamada sitoskopi sırasında beyaz ışık kullanılır. Beyaz ışık altında yapılan sistoskopik incelemede bazı lezyonlar gözden kaçabilir. Floresan sistoskopi, ışığa duyardlı hale getiren maddeler (5 aminolevulinik asit veya heksaaminolevulinat gibi) aracılığıyla mavi ışık kullanılarak uygulanır. Bu yöntemle özellikle kanser hücrelerinin öncüsü olduğu düşünülen karsinoma in situ olgularının tanınmasında beyaz ışığa göre daha hassas olduğu kanıtlanmıştır. Mukoza altı kanlanma artışı mavi ışık altında daha iyi bir şekilde görülebilmektedir. (Bu bulgu da kanser hücrelerinin bulgusu olabilir) Ancak floresan  sistoskopi daha yaygınlaşmış değildir ayrıca standart sistoskopiye göre daha maliyetli bir işlemdir.

Sistoskopi sonrası işleme bağlı komplikasyonlar nelerdir?

İşlem sonrası erken dönemde kanama, mesane veya dış idrar kanalında zedelenmeye bağlı idrar kaçağı, yalancı pasaj, idrar yolu enfeksiyonu geç dönemde ise dış idrar kanalında darlık görülebilir.

ÜRETEROSKOPİ

Üreteroskopi nedir?

Üreter böbrekte oluşturulan idrarın torbasına inmesini sağlayan kanaldır. Üreteroskopi bu kanala ince bir kamera sayesinde girilerek gözle incelenmesi ve gerektiğinde işlem yapılmasını sağlayan işleme verilen addır.

Üreteroskopi kimlere yapılır?

Üreteroskopi tanı ya da tedavi amacıyla yapılır.İdrar kanalında sorun olduğu düşünülen hastalarda tanı koyma amacıyla uygulanabilir. Tedavi amacıyla kullanılması genellikle idrar kanalını tıkayan bi nedeni ortadan kaldırma amaçlıdır. Bu neden sıklıkla idrar kanalını tıkayan taşlardır. Ayrıca tümör, darlık gibi nedenlerde olabilir. Bunların hepsine üreteroskopi sayesinde müdahale edilir.

İdrar kanalındaki taşlara nasıl müdahale edilir?

Üreteroskopi sırasında görülen taşlar kameranın içerisinden gönderilen aletler yardımıyla kırılır. Bu amaçla have ile çalışan kırıcılar ya da lazer kullanılabilir.

Üreteroskopinin olası yan etkileri nelerdir?

Üreteroskopi sırasında kanama, idrar kanalında yırtılma olabilir. İşleme bağlı idrar yolu enfeksiyonu gelişebilir. Uzun dönemde idrar kanalında işleme bağlı darlık gelişebilir.

Üreteroskopide Böbreğe tel konması nedir?

Bu aslında sık kullanılan ve ayanlış bir terimdir. Üreteroskopiden sonra genellikle iyileşmeyi hızlandırmak ya da yan etki gelişmesini önlemek icin “DJ stent” denilen bir stent konulabilir. Bu aslında bir ucu böbrekte bir ucu mesanede kıvrılan, içi boş plastik bir borudur. İdrarın içinden ve yanından güvenle akmasını sağlar. Genellikle işlemden 3-6 hafta sonra basit bir işlemle çekilir.

Laparoskopi nedir?

Laparoskopi kapalı ameliyat olara da bilinen, karın içinin gazla şişirilmesi sonrasında kamera ve aletlerle girilerek yapılan cerrahi işlem şeklidir.

Laparoskopinin avantaj ve dezavantajları nelerdir?

Laparoskopi kamera ile görülerek yapıldığından normal gözle görüşe göre daha büyük görüntü sağlanır ve bu açıdan bir kolaylık sağlar. Ancak açık ameliyattaki gibi dokunma hissi olmadığından cerrahi açısından zorluk yaşanabilir.

Açık cerrahi nedir?

Açık cerrahi hastalıklı organ ya da yapıya ulaşmak için cilt ve cilt altı dokuların kesilerek bölgeye ulaşması suretiyle yapılan ameliyatlardır.

Açık ameliyat nasıl yapılır?

Söz konusu bölgeye ulaşıldıktan sonra buradaki damarlar bağlanır ve kesilir, çıkarılacak parça ya da organ dışarı alınır, ameliyatın şekline göre gerekli onarımlar yapılır ve dokular dikilerek kapatılır.

Ürolojide uygulanan açık cerrahiler nelerdir?

Ürolojideki ameliyatların büyük kısmı kapalı yapılabilmektedir, açık ameliyat ise tüm organlara yapılabilir. Böbreğin tamamının veya bir kısmının alınması, böbrek kanalındaki darlıklar açık ameliyatla tedavi edilir. Böbrek ve idrar kanalındaki taşlar günümüzde ağırlıklı olarak kapalı ameliyatla alınmakta olsa da nadir durumlarda açık ameliyat gerekebilir. İdrar torbasındaki tümörler kapalı ameliyatla alınmaktadır, ancak mesanenin tamamen alınması gereken hastlarda açık ameliyat uygulanır. Prostat ameliyatları da genellikle kapalı yapılsa da özellikle çok büyük prostatlarda açık ameliyat tercih edilebilmektedir. Bunun dışında yumurtalıkları ilgilendiren ameliyatlar açık yapılmaktadır. Yine penisi ilgilendiren cerrahiler (çocukluk döneminde fark edilen, idrar deliğinin olması gereken yerin dışında bulunması ki doğuştan sünnetli ya da peygamber sünneti olarak bilinir) açık cerrahi yöntemiyle yapılır.