SERTLEŞME SORUNU

Op. Dr. Gökay Gidemez
29281

SS nedir?

Sertleşme sorunu (SS) sık rastlanan bir erkek cinsel işlev bozukluğudur. Tatmin edici bir cinsel aktiviteyi sağlayabilecek sertleşmenin sağlanamaması ya da devam ettirilememesi durumudur. Belirli bir nedene bağlı veya bağımsız olarak, ara sıra veya sıklıkla gözlenebilir. SS olan bazı erkeklerde sertleşme hiç olmayabilir.

SS hayatı tehdit eden bir bozukluk değildir, ancak sizin ya da partnerinizin hayat kalitesini olumsuz etkileyebilir.

SS ne kadar yaygındır?

SS her yaş grubunda ve etnik kökende erkekler arasında sık rastlanan bir durumdur. SS gelişme riski yaşla birlikte artmaktadır.

SS’ye ne neden olur?

Kalp hastalıkları SS için sık görülen nedenlerden biridir. Diğer nedenler şunlardır:

Şeker hastalığı (Diyabet)
Penis ya da pelvik bölgede sinir hasarının olması
Pelvik bölgede yapılmış cerrahi operasyon
Pelvik bölgede radyasyon tedavisi
Testosteron seviyesinin düşüklüğü
Parkinson benzeri nörolojik hastalıklar

Kardiyovasküler hastalıklar ve SS

SS ve kardiyovasküler hastalıklar obezite, sigara içmek, yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı ve egzersiz eksikliği gibi benzer risk faktörlerini paylaşırlar. Kan akımı ile ilgili problemler sertleşme fonksiyonunu da etkileyebileceği için SS, kalp hastalığının bir erken bulgusu olabilir. Bu nedenle SS olan erkekler kalp hastalığı açısından değerlendirilmek için doktora başvurmalıdır.

Üriner belirtiler ve SS

SS genellikle idrar sıklığı, noktüri ve aciliyet gibi üriner belirtiler ile ilişkilendirilir. Bu belirtiler genellikle selim prostat büyümesi (BPB) ile ilişkilidir. Bu üriner belirtilerin SS’ye sebep olup olmadığı belirsizdir, ancak genellikle üriner belirtiler ağırlaştıkça SS de ağırlaşır.

Sertleşme nedir?

Sertleşmenin olması fiziksel, hormonal ve psikolojik elemanların dâhil olduğu bir süreçtir. Penis içinin kan ile dolmasıyla boyutu büyüyen ve sertleşen yumuşak, süngerimsi ve elastik bir dokudan yapılmıştır. Süngerimsi dokunun ve prostatın etrafında kan damarlarına kan sağlaması için sinyaller gönderen sinirler vardır.

SS için psikolojik risk faktörleri

Birçok psikolojik durum SS ile ilişkilendirilmiştir. Bunlar arasında aşağıdakiler sayılabilir:

Anksiyete
Depresyon
Öz yetersizlik hissi
Özgüven düşüklüğü
Duygularını tarif edememek
Stres

Erkek ve kadın arasındaki etkileşimin nasıl olacağına dair sosyal fikirler de SS’ye sebep olabilir. Bu fikirler aşk ve cinsellik ve erkek ile kadın için uygun olmayan rol modelleri ile ilgili gerçeklikten uzak beklentileri içerebilir.

SS doğru ilerlemeyen veya tatminin olmadığı bir ilişkinin bazen nedeni bazen de sonucu olabilir. Çoğunlukla bunlardan hangisinin önce başladığını belirlemek zordur.

Ss Tedavisi

Sertleşme sorunu (SS) sık görülen bir sorundur. Hayatı tehdit etmemesine rağmen, hayat kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Kalp hastalığı gibi başka durumlarla ilişkili olabileceği için doğru tedaviyi almanız önemlidir. SS için farklı tedavi yöntemleri mevcuttur, sizin durumunuza en uygun tedavi seçeneğini doktorunuza danışın.

Eğitim ve çiftlerin değerlendirilmesi

Tedavinin önemli bir bölümü, bu durumu ve yakın ilişkiniz üzerinde oluşturabileceği sonuçları anlamaktır. SS tedavisi için doktorunuz genellikle fiziksel ve psikolojik yaklaşımların bir kombinasyonunu önerir. Geçmişte, doktorlar SS’nin ağırlıklı olarak fiziksel yönünün tedavisine odaklanırlardı. Günümüzde ise psikolojik ve duygusal yönü de değerlendirilmektedir.

Sadece fiziksel belirtileri tedavi etmektense psikolojik yaklaşımları da içeren tedavilerin daha etkili olduğu kanıtlanmıştır. Bu yaklaşımın, bekâr hastalarda veya partnerin müdâhil olmadığı durumlarda da etkili olduğu görülmüştür.

Eğer ciddi bir ilişkideyseniz tedavi tipini partnerinizin de onaylaması, nasıl işlediğini bilmesi ve bunu konuşabiliyor olmanız yararınıza olacaktır.

Unutmayın ki, tedavi sizin durumunuza özel olarak planlanır ve başkalarında işe yarayan tedaviler sizde her zaman işe yaramayabilir.

SS’yle ilişkili başka bir sağlık sorununuz varsa doktorunuz sizi bu konuda değerlendirilmek ve ileri tedavi için bir uzmana sevk edebilir.

Yaşam tarzı önerileri

Genel sağlık durumunuzun iyileştirilmesi şikâyetlerinizin azalmasını sağlayabilir. Doktorunuz size, sigarayı bırakmanızı, daha az alkol tüketmenizi ve düzenli egzersiz yapmanızı önerecektir.

Şahsi durumunuza göre doktorunuz, beslenme düzeninizi ayarlamanızı önerebilir. Bu durumu öncelikle doktorunuzla görüşmeniz önemlidir. Genel bir kural olarak şeker, tuz ve yağlı yiyeceklerden fakir beslenmeye gayret edin.

Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri

Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5I) SS tedavisinde kullanılan bir ilaç grubudur. Bu ilaçlar penisteki damarların düz kaslarında gevşeme sağlayarak kan akımını artırırlar. Cinsel uyaran olmadan sertleşmeye neden olmazlar.

Onaylanmış 4 çeşit PDE5I vardır:

Sildenafil
Tadalafil
Vardenafil
Avanafil

PDE5I’lar SS için en çok reçete edilen ilaçlardır. Tüm PDE5I çeşitleri eşit derecede etkili olabilir. Hangi ilacın sizin için daha iyi olduğu ne sıklıkla cinsel ilişkiye girmek istediğinize ve kişisel tecrübelerinize göre değişir.

Sildenafil

Bilinen en eski PDE5I’dır ve hap olarak satılır. 25, 50 ve 100 mg’lık dozlarda satışa sunulur. İhtiyaçlarınıza göre doz ayarlaması yapılabilir. İlacı içtikten 30 - 60 dk sonra etkilerini hissetmeye başlarsınız. Etkisi 12 saate kadar devam edebilir. Sildenafil içmeden hemen önce yağlı gıdalarla beslenirseniz ilacın etkisi azalır.

Tadalafil

Tadalafil, hap olarak satılır. 5, 10 ve 20 mg’lık dozlarda bulunur. İhtiyaçlarınıza göre doz ayarlaması yapılabilir. İlacı içtikten 30 dk sonra etkilerini hissetmeye başlarsınız. 2 saat sonra en etkin düzeye gelir. Etkisi 36 saate kadar devam edebilir. Diğer PDE5I’lara kıyasla yediklerinizin Tadalafil’in etkinliğine etkisi yoktur.

Vardenafil

Hap olarak veya çözünebilir tablet olarak satılır. 5, 10 ve 20 mg’lık dozlarda satışa sunulur. İhtiyaçlarınıza göre doz ayarlaması yapılabilir. İlacı içtikten 30 dk sonra etkilerini hissetmeye başlarsınız. Vardenafil içmeden hemen önce yağlı gıdalarla beslenirseniz ilacın etkisi azalır.

Avanafil

Avanafil en yeni PDE5I’dır. 50, 100 ve 200 mg dozlarında bulunabilir. İhtiyaçlarınıza göre doz ayarlaması yapılabilir. İlacı içtikten 15 - 30 dk sonra etkilerini hissetmeye başlarsınız. İlaçla birlikte yiyeceğiniz herhangi bir şey ilacın etkisini geciktirebilir.

Yan etkiler

PDE5I’lar baş ağrısı, ciltte kızarıklık, mide ekşimesi, burun tıkanıklığı ve sersemlik hissi yapabilir. Vardenafil görme değişikliklerine, Tadalafil ve Avanafil ise sırt ve kas ağrılarına sebep olabilir. Tüm bu yan etkiler siz ilacı kullanmayı bıraktıktan sonra geçer.

PDE5I’lar ne zaman önerilmez?

Nitrat içeren ilaçlar veya alfa blokerler kullanıyorsanız PDE5I kullanımı önerilmez. Ani kan basıncı düşüşüne yol açabilirler. Eğer kafanızda sorular varsa doktorunuza danışın.

PDE5I’lar etki etmezse ne yapılabilir?

PDE5I’ların size faydalı olmadığını düşünüyorsanız öncelikle bu durumun nedenini belirlemeniz gerekir.

Bunun için şu soruları cevaplamalısınız:

En az 4 farklı zamanda bu ilacı kullandınız mı?
İlacın maksimum dozunu kullandınız mı?
İlacı aldığınızda yeterli cinsel uyaran var mıydı?
İlacın etkisini göstermesi için yeterince beklediniz mi?
Cinsel uyaranı başlatmadan önce çok mu bekle diniz?

En yüksek doz ve doğru PDE5I kullanmanıza rağmen fayda görmüyorsanız, diğer olası tedavi alternatiflerini doktorunuzla konuşun.

Topikal tedavi

Topikal tedavi nedir?

Topikal tedavi ilaçların deriye uygulanması anlamına gelir. Alprostadilin iki özel formülasyonu topikal tedavi için onaylıdır. Bunlardan ilki penis ucundan yerleştirilen (intraüretral) üretral pelet formunda bir ilaçtır. İkincisi ise penis ucunda, üretranın dış açıklığına uygulanan krem formunda bir ilaçtır.

Topikal tedavileri ne zaman düşünmeliyim?

Alprostadil, sertleşme sorunu tedavisinde kullanılan ve bilinen bir ilaçtır. Genellikle ikinci basamak tedavinin bir parçası olarak görülseler de birinci basamak tedavide de kullanımları olabilir. Alprostadil kremin en önemli avantajı sistemik yan etkilerin çok nadir görülmesi ve diğer ilaçlar (örneğin, yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan veya heparin, warfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlarla) ile birlikte kullanımında herhangi bir kısıtlama olmamasıdır.

Topikal tedaviler nasıl etki eder?

Alprostadil üretradan emilir ve penis damarlarının düz kaslarında gevşeme sağlayarak kan akımını artırır. Alprostadil krem alprostadilin absorpsiyonunu kolaylaştırmak için permeasyon artırıcı içerir. Etki mekanizması intraüretral alprostadilinkine benzer.

Topikal tedaviler ne zaman önerilmez?

Aşağıdakilerden herhangi biri var ise veya alprostadile alerjiniz var ise alprostadil kullanmamalısınız:

orak hücreli anemi veya orak hücreli anemi taşıyıcılığı,
lösemi,
kemik iliği tümörü (multipl miyelom),
eğri veya yapısı bozuk penis,
penil fibrozis veya Peyronie hastalığı,
penil implant bulunması.

Yan etkiler nelerdir?

İntraüretral alprostadiline bağlı en sık görülen yan etkiler genellikle kan basıncı düşüklüğünün eşlik ettiği sersemlik hissi ile bölgesel ağrıdır. Üretral kanama ve üriner sistem enfeksiyonları bazı hastalarda gözlenebilse de, penil fibrozis ve priapizm çok nadir gözlenirler.

Topikal alprostadilin yalnız, peniste kızarıklık, peniste yanma ve acı hissinin olduğu bölgesel yan etkileri nedeniyle avantajlıdır. Sistemik yan etkiler çok nadir görülür.

Alprostadili kullanmanızın güvenli olduğundan emin olmak için, doktorunuza şu durumlardan herhangi biri sizde varsa söyleyin:

kan pıhtısına bağlı geçirilmiş olay öyküsü,
kalp hastalığı, yüksek kan basıncı (hipertansiyon),
kanama veya pıhtılaşma bozukluğu; veya
kan yoluyla bulaşabilecek bir hastalık (hepatit veya HIV gibi)
Bu ilacın cinsel aktivitede bulunduğunuz partnerinize geçmesini önlemek için prezervatif kullanın.

Vakumlu Sertleşme Cihazı (VED)

What İs a Ved ? Vakumlu sertleşme cihazı (VED), silindir şeklinde bir cihazdır ve penisi çevresinden sıkan bir lastik veya silikon halkası bulunur. VED, sertleşmeyi ve bunun korunmasını sağlar.

Ne zaman VED kullanmayı düşünmeliyim?

PDE5I’lar etkili olmadığı zaman VED düşünmelisiniz. Aynı zamanda PDE5I kullanamıyorsanız veya SS için ilaç kullanmak istemiyorsanız da VED’leri alternatif bir tedavi olarak düşünebilirsiniz.

VED nasıl çalışır?

Silindiri penisin üzerine yerleştirip elle veya elektronik pompa ile cihazın içerisinden hava çıkartılarak vakum oluşturulur. Bu işlem penise kan birikmesini, dolayısıyla önce şişmesini sonra da sertleşmesini sağlar.

Sertleşmeyi korumak için pompayı çıkardıktan sonra penisin tabanına lastik veya silikon daraltıcı halkayı yerleştirmeniz gerekir. Halkayı asla 30 dakikadan fazla takılı bırakmayın.

Penisin içerisine çekilen kanın koyu renkli olacağını bilmeniz önemlidir. Sonuç olarak, penisiniz dokununca daha soğuk hissedilir ve halka yerindeyken hafifçe mavi görünür. Bazı kişiler bunu önemsemez fakat bu durum sizi veya partnerinizi rahatsız ediyorsa birbirinizle ve doktorunuzla bu konuyu konuşmanız gerekir.

30 dakikadan sonra halkanın çıkarılması gerektiğini bilmeniz çok önemlidir. Penis içerisine çekilen kanda oksijen azdır ve oksijen azlığı penis derisine zarar verebilir.

VED olmadan bir daraltıcı halka kullanmak istiyorsa nız halkanın lastik veya silikon gibi esnek bir maddeden yapılmış olmasına dikkat edin. Asla çelik veya sert plastik gibi sert maddeleri tercih etmeyin; bu tür maddelerin çıkarılması zor olabilir.

VED Ne zaman önerilmez?

Pıhtı önleyici ilaç kullanıyorsanız veya bir pıhtılaşma bozukluğunuz varsa VED kullanmanız önerilmez.

VED’lerin yan etkileri nelerdir?

VED’ler rahatsızlık hissi verebilir, orgazm sırasında boşalmayı zorlaştırabilir, penis derisinde morarmaya ve hissizliğe yol açabilir. Daraltıcı halkayı 30 dakikadan fazla tutmak penis derisinde ciddi hasara yol açabilir.

Şok dalga tedavisi

Şok dalga tedavisi nedir?

Vücut dışı şok dalga tedavisi (ESL) sertleşme fonksiyonunun iyileştirilmesi için çok düşük yoğunluklu odaklanmış şok dalgalarının kısa aralıklar halinde penise verildiği bir tedavidir. Birden fazla seans halinde uygulanır ve gerekirse tekrarlanabilir.

ESL, SS için araştırılmakta olan yeni bir tedavi yöntemidir. Standart bir tedavi seçeneği değildir. SS tedavisi için özel ESL cihazları gerekir. Doktorunuzla ESL tedavisinin size uygun olup olmadığını ve gittiğiniz hastanede uygulanıp uygulanamayacağını görüşün.

ESL’yi ne zaman düşünmeliyim?

Hafif düzeyde SS’niz varsa ve PDE5I kullanmak istemiyorsanız doktorunuz ESL önerebilir. Ancak ESL’nin şu anda standart bir SS tedavisi olmadığını unutmayın.

Nasıl etki eder?

ESL penis dokusunda küçük çaplı bir hasar meydana sebep olur. İyileşme sürecinde yeni kan damarları oluşur ve penise giden kan akımı artmış olur. Bu durum, sertleşme sağlama ve bunu devam ettirme kapasitesini artırır.

İntrakavernöz enjeksiyonlar

İntrakavernöz enjeksiyon nedir?

İntrakavernöz enjeksiyonlar SS tedavisi için penis içerisindeki süngerimsi dokuya damarların açılması amacıyla ilacın enjekte edildiği bir tedavi seçeneğidir.

Ne zaman intrakavernöz enjeksiyonları düşünmeliyim?

İntrakavernöz enjeksiyonlar, ilk aşamada uygulanan yaşam tarzı değişiklikleri veya PDE5I’lar işe yaramadığında başvurulan bir tedavi seçeneğidir. Her ne kadar çoğu erkek penisine iğne yapılması fikrinden korksa da bu tedaviyi seçen kişiler, enjeksiyonun sağladığı faydalar karşısında küçük bir iğne deliğinin çok da önemli olmadığını kısa sürede fark etmektedir.

İntrakavernöz enjeksiyonlar nasıl etki eder?

İntrakavernöz enjeksiyonda kullanılan ilaçlar penisin damarlarının düz kaslarında gevşemeye yol açarak kan akımını artırırlar. Böylece enkjeksiyondan 10 - 15 dk sonra cinsel uyaran olmasa dahi sertleşme gerçekleşir.

İntrakavernöz enjeksiyon için en sık kullanılan ilaç alprostadildir. Bazı durumlarda doktorunuz etkiyi artırmak veya yan etkileri azaltmak amacıyla bir ilaç kombinasyonu önerebilir. Sık kullanılan ilaçlar arasında şunlar sayılabilir: papaverin, fentolamin, vazoaktif intestinal peptid, atropin ve forskolin. Dozlar farklılık gösterebilir ve ihtiyaca göre ayarlanabilir. Bu ilaçların tamamının her ülkede bulunamayabileceğini göz önünde bulundurulmalıdır.

İntrakavernöz enjeksiyonu nasıl yaparım?

Üroloğunuz size kendinize nasıl enjeksiyon yapacağınız konusunda muayenehanesinde eğitim verecektir. Bazı durumlarda partnerinizin de eğitim alması gerekebilir. Eğitim sırasında ürolog size uygun dozu da belirler.

Enjeksiyonun yapılacağı yer önemlidir. Penisin taban kısmına, üretra, sinirler ve penisteki kan damarlarına zarar vermemek için saat 2 ve 4 yönleri arasına veya 8 ve 10 yönleri arasına enjeksiyon yaptığınızdan emin olun. Daha sonra enjeksiyon yaptığınız yere yere morarma olmaması için 2 - 5 dk boyunca hafifçe basınç uygulayın. Eğer doğru doz uygulandıysa 10 - 15 dk içerisinde sertleşme gerçekleşecektir.

Penil İmplantlar

Penil implant nedir?

Penil implant, penis protezi olarak da adlandırılır ve şiddetli SS durumunda penisin sertleşme odacıklarına yerleştirilen tıbbi bir cihazdır.

Ne zaman penil implant ameliyatını düşünmeliyim?

PDE5I ve intrakavernöz enjeksiyonları denemenize rağmen bunların SS’niz üzerinde çok az etkisi olduysa penil implant düşünebileceğiniz bir seçenektir. Aynı zamanda PDE5I veya enjeksiyon ilaçlarını kullanamıyorsanız da önerilebilir. PDE5I ve enjeksiyonu denediyseniz ve sonucundan memnun kalmadıysanız ve kalıcı bir çözüm istiyorsanız penil implant sizin için uygun bir seçenek olabilir.

Penil implant nasıl etki eder?

İki çeşit penil implant vardır: Yarı sert, şişirilemeyen implantlar ve şişirilebilir implantlar.

Yarı sert implantlar, penisin sertleşme odacıklarına yerleştirilen bükülebilir iki çubuktan oluşur. Cinsel aktivite esnasında uygun pozisyona bükülebilirler. Bu tip implantların bulunması halinde penis daima yarı serttir ve gizlemesi zor olabilir.

Şişirilebilir penil implantlar ise içi sıvı dolu cihazlardır, penisin sertleşme odacıklarında yerleştirilen iki şişirilebilir silindirden, skrotuma yerleştirilen elle kontrol edilen bir pompadan ve penis sert değilken sıvıyı depolayan bir rezervuardan oluşur. Cihaz, pompanın birkaç kez sıkılması vasıtasıyla sıvının rezervuardan silindirlere aktarılması sayesinde şişirilir. Daha sonra, sıvının rezervuara geri aktarılması amacıyla da pompa kullanılır.

Her iki implant için de ameliyat olmanız gerekir. Her iki implant da tamamen vücudun içerisine yerleştirilir. Şişirilebilir implantlar, daha doğal bir sonuç sağladıkları için daha sık kullanılırlar. Komplike olgularda yarı sert implantlar daha uygun olabilir. Üroloğunuzla iki implant çeşidinden hangisini seçeceğinizi konuşun.

İşleme nasıl hazırlanacağım?

İşleme nasıl hazırlanacağınız konusunda doktorunuz size detaylı bilgi verecektir. Anesteziye hazırlık amacıyla ameliyattan 6 saat öncesinden itibaren yemek yememeli, herhangi bir şey içmemeli ve sigara kullanmamalısınız. Reçeteli bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza bildirin. Ameliyattan birkaç gün öncesinde bu ilacı kesmeniz gerekiyor olabilir.

Penil implant ameliyatı nasıl yapılır?

Penil implant ameliyatı için genel anestezi veya belden uyuşturma (spinal anestezi) alabilirsiniz. Ayrıca ameliyattan bir gün sonra çekilmek üzere bir idrar sondası takılır. Anestezi altındayken doktorunuz penisinizin üzerinde veya penisle skrotumun arasında bir kesi yapar. Bu kesi sayesinde sertleşme odacıklarınız görülür ve cerrah doğru uzunluktaki penil implantı yerleştirmek için bu odacıkları ölçer. Silindirler yerlerine yerleştirildikten sonra, karın duvarının arkasına rezervuar ve testislerin arasına, skrotuma, gizlenecek şekilde pompa yerleştirilir.

Son olarak tüm parçaların bağlantıları yapılır ve kesi dikilir. Yara temizlenir ve baskılı pansuman yapılır. Çoğu cerrah penil implantı bir gün boyunca şişirilmiş konumda tutar. Bazı cerrahlar ise işlemden bir gün sonra çekmek üzere bir dren yerleştirmeyi tercih edebilirler.

Günlük aktivitelerime dönmem ne kadar zaman alır?

Genelde ameliyattan bir gün sonra doktorunuz tarafından baskılı pansuman açılıp implant indirildikten sonra taburcu olabilirsiniz. Ameliyattan sonra birkaç gün ila birkaç hafta boyunca peniste acı ve ağrı, peniste ve skrotumda şişlik yaşayabilirsiniz. Bu durum normaldir ve ağrı kesiciler veya soğuk uygulama ile tedavi edilebilir. Ameliyattan sonraki ilk 2 - 3 gün içerisinde kesiden az miktarda akıntı olabilir. Bu durum genellikle kendiliğinden geçer; tedavi gerektirmez.

Ameliyattan sonra 4 - 6 hafta boyunca:

5 kilogramdan ağır bir şey kaldırmayın
Ağır egzersiz yapmayın ve bisiklete binmeyin
Termal banyoya veya saunaya girmeyin
Reçete edilen ilaçları doktorunuzla konuşun

Doktorunuz implantın ilk kez şişirilmesi için size bir randevu verecektir. Bu işlem şişlik ve ağrı geçtikten sonra yani ameliyattan yaklaşık 4 - 6 hafta sonra yapılır. Bu randevunuzdan sonra cinsel aktivitede bulunabilirsiniz.

Şu durumlarda üroloğunuzu bilgilendirin: